Uniwersytet Szczeciński pomaga Ukrainie - wywiad z prof. drem hab. Waldemarem Tarczyńskim - Rektorem US
W związku z inwazją Rosji na Ukrainę Uniwersytet Szczeciński od pierwszych dni wojny bardzo zaangażował się w pomoc dla Ukrainy i ukraińskich uchodźców. Jak Pan Rektor wspomina te dni? Od czego zaczęła się pomoc?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński – Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego: Wszyscy byliśmy bardzo wstrząśnięci informacjami, które do nas docierały. Uniwersytet Szczeciński nie mógł pozostać obojętny na to, co stało się w Ukrainie zdając sobie sprawę jak wielu członków naszej społeczności akademickiej stanowią obywatele tego państwa. Od rozpoczęcia wojny, władze Uczelni i cała wspólnota US, aktywnie włączyły się w pomoc uchodźcom. Już 24 lutego 2022 roku zorganizowaliśmy akcję pod hasłem „Uniwersytet Szczeciński Ukrainie. Zbiórka na rzecz Związku Ukraińców w Polsce”. Udało się zebrać 17 tys. zł. Pieniądze zostały przekazane szczecińskiemu oddziałowi Związku Ukraińców w Polsce. Cztery dni później, 28 lutego, powołałem panią dr Dorotę Kowalewską na Pełnomocniczkę ds. pomocy Ukrainie, która koordynowała i wspierała nasze działania. Uniwersytet zorganizował również pomoc prawną i doradztwo zawodowe. Bardzo szybko zorganizowaliśmy kursy języka polskiego, opieką otoczyliśmy też najmłodszych. Od początku wojny udostępniliśmy też naszą infrastrukturę.
Proszę powiedzieć coś więcej o tych działaniach podjętych przez Uczelnię?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Oddaliśmy w użytkowanie na punkt recepcyjny pomieszczenia znajdujące się w budynku US przy al. Piastów 40A. W odległości 300 m od punktu recepcyjnego, w hali sportowej Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul. Sowińskiego 7, od marca do końca sierpnia 2022 r. działało miejsce tymczasowego pobytu dla osób przyjeżdżających z Ukrainy, którzy nie mieli zapewnionego noclegu. Dzięki staraniom władz Uczelni i pomocy wielu wolontariuszy na hali przygotowano aż 180 miejsc dla potrzebujących.
W ramach akcji „Szczecińscy Prawnicy Ukrainie” Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Okręgowa Rada Adwokacka w Szczecinie, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Szczecinie, Izba Komornicza w Szczecinie, Izba Notarialna w Szczecinie, udzielali bezpłatnych porad prawnych, z których skorzystało kilkadziesiąt osób. W ramach Kliniki Prawa odbywały się także bezpłatne wykłady w formie hybrydowej oraz on-line zarówno dla obywateli Ukrainy, przedsiębiorców jak i instytucji zajmujących się bieżącym wsparciem Ukraińców.
Uniwersytet Szczeciński poprzez swoje Akademickie Biuro Karier US oferował również pomoc w znalezieniu pracy dla studentów, absolwentów US i ich rodzin, którzy są obywatelami Ukrainy.
Kursy języka polskiego dla uchodźców rozpoczęły się tuż po wybuchu wojny i trwają do chwili obecnej. Wydział Humanistyczny US stał się pionierem w organizacji kursów języka polskiego, zapewniając możliwość uczenia się naszego ojczystego języka 1270 osobom – uchodźcom wojennym z Ukrainy. Zajęcia prowadziło łącznie 21 lektorów, powstała także wyjątkowo potrzebna publikacja pt. „Językowe SOS. Rozmówki ukraińsko-polsko-angielsko-niemieckie” przygotowana przez zespół autorów pod merytoryczną opieką prof. dr hab. Ewy Kołodziejek. Zgodnie z zamierzeniem autorów „Językowe SOS. Rozmówki ukraińsko-polsko-angielsko-niemieckie” miały stanowić językowy niezbędnik zawierający podstawowe słownictwo potrzebne w codziennych sytuacjach życiowych np. u lekarza, w aptece, w sklepie, w restauracji, na poczcie, w urzędzie, w środkach lokomocji, w mieście. Wydane w czterech językach rozmówki stanowiły ważne wsparcie dla osób uczących się języka polskiego.
W czerwcu 2022 roku swoją działalność rozpoczął Punkt dla Dzieci z Ukrainy przy Uniwersytecie Szczecińskim. Powstanie tej jednostki było odpowiedzią na potrzeby edukacyjne matek najmłodszych uchodźców wojennych. W związku z tym, że zapisy na dyżury w szczecińskich szkołach podstawowych oraz przedszkolach były przeprowadzone przed wybuchem wojny, otwarcie miejsca pobytu dziennego dla dzieci w okresie wakacyjnym przy Uniwersytecie Szczecińskim było szczególnie ważne. W okresie wakacji placówka pełniła rolę świetlicy, dzieci miały możliwość. Od września 2022 r. zmieniono formułę działania Punktu, na stricte edukacyjną, poprzez utworzenie dwóch grup: przedszkolnej i szkolnej. W młodszej grupie wiekowej (4-6 lat) do chwili obecnej prowadzone są zajęcia z podstaw logicznego myślenia, plastyki, muzyki, logopedii, języka polskiego, angielskiego oraz rytmiki. W klasie szkolnej (7-10 lat) uczniowie większość czasu spędzają w przygotowanej specjalnie do nauki zdalnej sali multimedialnej. Odbywają się tam zajęcia online prowadzone przez szkoły funkcjonujące w Ukrainie. W tym celu Uniwersytet Szczeciński zakupił niezbędny sprzęt do zdalnej nauki.
Proszę powiedzieć, jakie kroki podejmował i podejmuje Uniwersytet, aby zapewnić wsparcie emocjonalne i psychologiczne dla studentów, którzy dotknięci sytuacją wojenną na Ukrainie?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Studentom z Ukrainy, Uczelnia zaproponowała wsparcie psychologiczne, pracownicy Punktu Pomocy Psychologicznej odbywali dyżury i udzielali pomocy. Uczelnia natychmiast wprowadziła szereg rozwiązań umożliwiających studentom kontynuacje nauki (urlop okolicznościowy), zwolnienie z opłat za mieszkanie w Domu Studenckim Uniwersytetu Szczecińskiego oraz zapomogi finansowe.Pani prof. Katarzyna Kotarska, Prorektor ds. Studenckich prowadziła konsultacje i rozpatrywała wnioski studentów o udzielenie pomocy.
Jak społeczność akademicka Uniwersytetu Szczecińskiego mobilizuje
się, aby podkreślić znaczenie solidarności i współpracy międzynarodowej w obliczu konfliktu na Ukrainie?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Pracownicy i studenci Uniwersytetu Szczecińskiego zorganizowali wiele różnego rodzaju akcji pomocowych oraz wykładów i prelekcji poświęconych wojnie w Ukrainie, nie sposób ich tu wszystkich wymienić. Wolontariusze i studenci z Instytutu Pedagogiki codziennie opiekowali się najmłodszymi uchodźcami, wprowadzając w ich życie element ciepła i zabawy, do czego przecież nie jest potrzebna znajomość języka, bo , jak mówili, zabawa to język uniwersalny. Przeprowadzono również akcję „Akademicy dla Ukrainy”. Zbierano ubrania, książki, telefony i tablety, środki higieniczne, zabawki, materiały szkolne i żywność, organizowano posiłki i wspólną świąteczną wigilię. Będziemy pomagać tak długo, jak ta pomoc będzie potrzebna, i będziemy to robić jak najlepiej potrafimy.
Czy Uniwersytet Szczeciński nawiązał partnerskie inicjatywy z ukraińskimi instytucjami edukacyjnymi w celu współpracy i wsparcia?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Tylko w ostatnim kwartale podpisaliśmy listy intencyjne o współpracy między Centrum Edukacji Medialnej i Interaktywności a Wydziałem Dziennikarstwa Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki oraz z Narodowym Związkiem Dziennikarzy Ukrainy. 23 listopada 2023 roku w sali Senatu Uniwersytetu Szczecińskiego miała miejsce wyjątkowa uroczystość – zainaugurowaliśmy Szkołę Prawa Ukraińskiego, która powstała dzięki owocnej współpracy z Wydziałem Prawa Narodowego Uniwersytetu im. Ivana Franki we Lwowie. Szczególnymi gośćmi wydarzenia byli: Henryk Kołodziej, Konsul Honorowy Ukrainy w Szczecinie, prof. Marta Mochulska, Wicedziekan Wydziału Prawa z Lwowa, a także prof. Volodymyra Kahnycza, Koordynatorka szkoły ze Lwowa. W uroczystości uczestniczyła także dr Dorota Kowalewska, Pełnomocniczka Rektora ds. pomocy Ukrainie oraz Jan Syrnyk, Przewodniczący Związku Ukraińców w Polsce, oddział w Szczecinie. W nieodległych planach chcemy sformalizować współpracę z uniwersytetami w Kijowie i Dniepro.
Jak Uczelnia prowadzi działalność informacyjną o pomocy Ukrainie? Strona internetowa Uniwersytetu Szczecińskiego mieści dział US dla Ukrainy, gdzie są pomocne informacje dla uchodźców.
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Fala informacji o zbiórkach, akcjach charytatywnych, pomocy prawnej czy ofercie tłumaczeń językowych była ogromna. Postanowiliśmy więc zebrać wszystkie informacje w jednym miejscu. W pierwszych dniach marca 2022 roku Uniwersytet Szczeciński wdrożył projekt polegający na uruchomieniu podstrony internetowej „US dla Ukrainy” na naszym uczelnianym portalu www.usz.edu.pl. Samodzielne zarządzanie treścią pozwoliło na zbudowanie specjalnych kategorii pogrupowanych tematycznie,
w ten sposób nasz „wirtualny punkt informacji” był prosty i przejrzysty komunikacyjnie. Jednym
z narzędzi wspomagających działania komunikacyjne było utworzenie specjalnego adresu mailowego: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., gdzie spływały informacje, które następnie były przypisywane do danej kategorii i zamieszczane na podstronie internetowej US dla Ukrainy.
Naszym celem było, aby podstrona „US dla Ukrainy” była przejrzysta, często aktualizowana i zawierała niezbędne informacje, ale także, aby te informacje były podawane w języku ojczystym. Grupą docelową byli nasi studenci z Ukrainy. W kategorii WSPARCIE DLA STUDENTÓW
Z UKRAINY wszystkie informacje, procedury i dokumenty były tłumaczone na język ukraiński.
Postaraliśmy się, aby nasza społeczność akademicka, ale także mieszkańcy Polski dowiedzieli się o naszym projekcie. Poza wewnętrznym mailingiem pracowniczym, wstawieniem komunikatu na platformę e-proDziekan oraz mailem do wszystkich studentów i doktorantów, skierowaliśmy także naszą informację do mediów. 3 marca został wysłany komunikat prasowy do mediów informujący o powstaniu naszego „wirtualnego punktu informacji”. Strona była promowana w mediach lokalnych i ogólnopolskich, a także na stornach MEiN. W pierwszych dniach marca średnia liczba odwiedzin „wirtualnego punktu informacji” – US dla Ukrainy była bardzo duża, stronę dziennie odwiedzało ponad 4000 osób.
Strona nadal stanowi rzetelne źródło informacji. Jest zapisem działań Uniwersytetu Szczecińskiego, kroniką tego jak w pierwszych dniach działaliśmy jako społeczność akademicka chcąca nieść pomoc uchodźcom z Ukrainy. Stroną opiekują się pracownicy Biura Komunikacji
Jak media uniwersyteckie kontynuują działania mające na celu pomoc Ukrainie?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Ponieważ mamy wielu studentów z Ukrainy, a Uniwersytet Szczeciński zaangażował się bardzo mocno w pomoc oraz inne formy wsparcia, sporo miejsca w naszych mediach poświęcamy temu, co dzieje się w związku z rosyjską inwazją. W NiUS Radiu prezentujemy serwis informacyjny w języku ukraińskim oraz przedstawiamy aktualne informacje dotyczące ostrzału miast w Ukrainie. Jest też specjalny program o osobach
z Ukrainy, które studiują na Uniwersytecie Szczecińskim przygotowywany przez dr Mirosławę Rudyk. Bardzo szeroko informujemy również o współpracy i wspólnych inicjatywach Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki oraz Narodowego Związku Dziennikarzy Ukrainy, z którym bardzo mocno współpracuje Centrum Edukacji Medialnej i Interaktywności, którym kieruje dr Konrad Wojtyła. Materiały filmowe przygotowuje też nasza uniwersytecka telewizja. Zdalnie realizowane są spotkania wykładowców z udziałem polskich i ukraińskich studentów. Planujemy również inne wspólne przedsięwzięcia: konferencje, sympozja – choć na tę chwilę jest to oczywiście trudne. Mam nadzieję, że niedługo będziemy mogli spotykać się stacjonarnie
i wymieniać doświadczeniami nie tylko za pomocą Internetu.
Czy istnieją inicjatywy badawcze lub akademickie na Uniwersytecie, które skupiają się na analizie sytuacji wojennej na Ukrainie i jej wpływie na społeczeństwo?
Prof. dr hab. Waldemar Tarczyński: Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie organizuje wiele dyskusji, spotkań, ale też konferencji, gdzie temat Ukrainy pojawia się w wielu aspektach badawczych i kontekstach. Niedawno, bo 14 grudnia 2023 roku odbyła się Konferencja Naukowa „Doświadczenia w Zwalczeniu Korupcji w Polsce i Ukrainie” organizowana wraz
z Zaporoskim Uniwersytetem Narodowym. Wydarzenie zgromadziło wielu wybitnych naukowców, praktyków oraz ekspertów z wielu krajów. Wśród gości byli m.in. prof. Wołodymyr Żurawel, Prezes Narodowej Akademii Nauk Prawnych Ukrainy, prof. Dmytro Łuczenko, Prorektor ds. Badań Naukowych z Narodowego Uniwersytetu Prawa im. Jarosława Mądrego czy prof. Hennadii Wasylczuk, Prorektor ds. Badań Naukowych na Zaporoskim Uniwersytecie Narodowym. Podkreślano znaczenie międzynarodowej współpracy oraz interdyscyplinarnego podejścia
w badaniach nad korupcją. Konferencja pozwoliła na wypracowanie wniosków i zaleceń, które będą stanowić podstawę do dalszych badań oraz działań praktycznych. Uczestnicy podkreślili znaczenie konferencji jako forum wymiany wiedzy i doświadczeń, co jest niezbędne w skutecznym zwalczaniu korupcji. Planowane jest także wydanie monografii w jednym prestiżowych wydawnictw zagranicznych. Takich inicjatyw było oczywiście więcej.
