"Relacje Kościół-państwo – perspektywa prawna i teologiczna" w ramach projektu "900 lat od misji św. Ottona z Bambergu"

Debatą zatytułowaną "Relacje Kościół-państwo – perspektywa prawna i teologiczna" zakończyła się dziś (1 czerwca 2023 roku) dwudniowa konferencja realizowana w ramach projektu "900 lat od misji św. Ottona z Bambergu – Prawo państwowe a prawo kościelne i Kościół". W dyskusji, która moderował dr Piotr Goniszewski - z-ca Dyrektora Instytutu Nauk Teologicznych Uniwersytetu Szczecińskiego, udział wzięli: dr Ewa Milczarek, ks. dr hab. Grzegorz Chojnacki, prof. US i ks. dr hab. Andrzej Draguła, prof. US.

Mottem debaty i punktem wyjścia do dyskusji była wyimek z pracy Jürgena Habermasa "Wierzyć i wiedzieć". Niemiecki filozof i przedstawiciel teorii krytycznej, konstatował: "Gdy w politycznym kalendarzu pojawia się problem o znaczeniu egzystencjalnym, obywatele – wierzący i niewierzący – wytaczają swoje światopoglądowo ugruntowane przekonania wzajem przeciwko sobie i, borykając się z ostrymi dysonansami publicznego starcia opinii, doświadczają, czym jest niewygodny pluralizm światopoglądowy. Jeśli nauczą się z nim obchodzić, pamiętając o własnej omylności, czyli nie zrywając społecznej więzi spajającej wspólnotę polityczną, będą wiedzieli, co w społeczeństwie postsekularnym znaczą zapisane w konstytucji świeckie podstawy decyzji. Mianowicie w sporze między roszczeniami wiedzy i wiary państwo światopoglądowo neutralne bynajmniej nie faworyzuje jednej strony".

Stanowisko Habermasa pozwoliło dr. Goniszewskiemu postawić kilka wyjściowych tez do dyskusji. Wśród wielu wątków nie zabrakło tych, którymi od lat żyje polska opinia publiczna.

Dr Ewa Milczarek mówiła m.in. o tym, dlaczego Konstytucja inaczej reguluje relację pomiędzy Kościołem katolickim (konkordat) a innymi związkami wyznaniowymi? Rzeczowo referowała, jak wygląda problematyka obrazy uczuć religijnych z perspektywy polskiego prawa, wreszcie, czy w polskim systemie prawnym, w kontekście relacji Kościół – państwo, funkcjonuje pojęcie "świecki", np. „świecka szkoła”, „świeckie państwo”?

Ks. dr hab. Grzgorz Chojnacki, prof. US i Dziekan Wydziału Teologicznego opowiadał, jak wyglądają relacje pomiędzy Kościołem katolickim a państwem w Niemczech i jak model niemiecki oceniany jest w niemieckich środowiskach kościelnych. Sporo miejsca poświęcił też modelom relacji Kościół – państwo, które obecne są we współczesnej refleksji teologicznej.

Ks. dr hab. Andrzej Draguła, prof. US zastanawiał się z kolei, gdzie kończy się sztuka/działalność artystyczna a zaczyna obraza uczuć religijnych? Czy z perspektywy teologa widać możliwość prawnego rozwiązania problemu obrazy uczuć religijnych? Czy prawo jest w stanie/może/powinno skutecznie chronić uczucia religijne?

Na wiele z tych pytań publiczność uzyskała satysfakcjonujące odpowiedzi.

Projekt pt. "900 lat od misji św. Ottona z Bambergu – Prawo państwowe a prawo kościelne i Kościół" finansowany jest ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki przyznanych w ramach program Społeczna Odpowiedzialność Nauki "Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych".