"Szczecin. Wszystkie jasne miejsca" - Przełom na Pomorzu

Plac Solidarności to z pewnością ważne miejsce na mapie powojennego Szczecina. Jednak nie wszyscy mieszkańcy Pomorza Zachodniego wiedzą, że oprócz bogatej historii, jaka się z nim wiąże, miejsce to skrywa coś jeszcze. Coś, co powstało by „zmierzyć się z mitami, które wryły się w świadomość powojennych pokoleń”.

Zapraszamy na opowieść o Przełomach.

18 lat temu, po wielu politycznych debatach władze Szczecina postanowiły wcielić w życie inicjatywę, która na dłuższy czas wskrzesiłaby pamięć o wydarzeniach regionu z drugiej połowy XX wieku.

Dramatyczne strajki, przesiedlenia, pojawienie się nowych mniejszości w ramach akcji „Wisła”, Grudzień 1970 czy Sierpień 1980. Dla wielu z nas są to jedynie hasła zasłyszane w babcinym domu, hasła, które z różnych powodów nie zostały zgłębione. Zupełnie tak, jakbyśmy zapomnieli, że żeby budować przyszłość, trzeba pamiętać o przeszłości.

Koncepcja „Centrum Dialogu Przełomy” zakłada, że ma to być instytucja kultury, niemająca za wiele wspólnego z klasycznym muzeum, zakładająca dopuszczenie do głosu przede wszystkim ludzi i ich historii oraz uświadamiająca, że okoliczności trwale zmieniające rzeczywistość, mają być głównym tematem refleksji.

W 2008 roku po raz pierwszy z ramienia „Przełomów”, odbyły się uroczyste obchody Szczecińskiego Sierpnia 1988. Wtedy to przypomniano przebieg dramatycznego strajku, który w ogóle nie funkcjonował w pamięci miasta, a który był jedną z przyczyn podjęcia dialogu władz PRL-u z opozycją.

*Ogłoszony przez władze miasta konkurs architektoniczny na gmach „Przełomów” wygrał Robert Konieczny z KWK Promes. Zaproponował podziemny projekt pawilonu, który nie kolidował z otaczającą plac architekturą: nowym budynkiem Filharmonii, Komendą Wojewódzką Policji, kościołem św. św. Piotra i Pawła czy zabytkową Bramą Królewską. Idea zaczęła się ucieleśniać.

Z uwzględnieniem wszelkich zaleceń, równolegle do wznoszenia budynku, powstawały szczegóły aranżacji wystawy. Zajęła się tym szczecińska firma Redan, wsparta następnie przez KWK Promes oraz zespół plastyków, grafików i programistów z całego kraju. Dostali do obróbki gromadzone przez lata materiały – zdjęcia, dokumenty, filmy, materiały audio – wyszukane w archiwach domowych oraz w archiwach instytucji polskich i zagranicznych.

Od 2010 roku CDP w porozumieniu z Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego, angażuje się w wiele projektów edukacyjnych i promocyjnych, mających na celu aktywizację młodego pokolenia. Organizuje także spotkania ze świadkami historii: z Franakiem Wiaczorką, liderem młodej białoruskiej opozycji, z Anną Marią Anders – córką generała Władysława Andersa. W instytucji realizowane są projekcje filmowe, w których uczestniczyć mogą zarówno dorośli, jak i dzieci. Co jakiś czas na placu Solidarności tworzone są wystawy plenerowe.

CDP dysponuje nie tylko wystawą stałą, ale i przedsięwzięciami czasowymi, które wzbogacają już i tak dobrze prezentujące się treści, także audiowizualne.

Centrum Dialogu Przełomy to przestrzeń, którą powinniśmy wspierać i budować wszyscy razem. To nasza duma, historia. Nasz prywatny przełom!