Profesjonalne radio uniwersyteckie ma być szkołą pracy w mediach [WYWIAD]
"Radio jest specyficznym medium: albo się je pokocha i nie można bez niego żyć albo jest to zawód miłosny. Skupmy się tylko na pierwszym przypadku: wpadasz po uszy i nie wyobrażasz sobie życia pozaradiowego. Żeby dawało satysfakcję trzeba cały czas pracować i się rozwijać. Jeśli nie robisz kroku do przodu, to znaczy, że się cofasz" - mówi dr Konrad Wojtyła, szef NiUS Radia – rozgłośni Uniwersytetu Szczecińskiego i portalu www.niusradio.pl.
"Przegląd Uniwersytecki": Uroczyście otworzyliście Państwo NiUS Radio 6 grudnia.
Konrad Wojtyła: To oficjalna inauguracja, a data nie była przypadkowa. Zrobiliśmy sobie i wszystkim prezent. Wcześniej oczywiście zapraszaliśmy studentów do współpracy, budowaliśmy zespół, nagrywaliśmy i emitowaliśmy pierwsze podcasty. Tworzyliśmy profesjonalny portal internetowy dodając kolejne komponenty i zakładki. Zaczęliśmy z wysokiego c. Na tych, którzy odwiedzili naszą stronę internetową 6 grudnia, czekał pakiet ciekawych informacji i 20 audycji do wysłuchania. Niektórzy ze zdziwieniem odkrywali, jak wiele materiału udało nam się w krótkim czasie przygotować.
NiUS Radio nadaje również na żywo.
Tak, na naszej stronie jest odtwarzacz, który pozwala słuchać radia za pośrednictwem internetu. Program na żywo nadajemy w dwóch pasmach: porannym – między godziną 8 a 10 oraz popołudniowym – od godziny 14 do 16. Oferujemy dobrą muzykę, świetnych prowadzących, a także serwisy informacyjne w języku polskim, angielskim oraz rosyjskim. Proszę zauważyć, że trójjęzycznych wiadomości, nie ma w Szczecinie nikt poza naszym Uniwersytetem. Codziennie zapraszamy też interesujących gości.
Jak był cel, który postawił sobie na początku zespół radia?
Przede wszystkim stworzyć profesjonalne radio odpowiadające potencjałowi i randze największej uczelni na Pomorzu Zachodnim. Radio tworzone z pasją, zarządzane w sposób nowoczesny i atrakcyjny, przez ludzi, którzy osiągnęli sukces w tym zawodzie. Po drugie, chcieliśmy dać studentom możliwość odbywania praktyk i zagwarantować im płynne przejście do świata mediów. Zapewniamy taki poziom merytoryczny i techniczny oraz zaangażowanie kadry, że wpisanie sobie w CV pracy w NiUS Radiu z pewnością ułatwi znalezienie pracy po uzyskaniu dyplomu.
Jak wygląda techniczne zaplecze rozgłośni?
Mamy tak wyposażone studio, że może konkurować z tymi, którymi dysponują duże ośrodki akademickie w Polsce. Radio jest w pełni internetowe i dostosowane do wymagań współczesnego odbiorcy. Korzystamy z systemu emisyjnego w chmurze, dzięki czemu możemy tworzyć program z każdego miejsca na świecie. Nie straszny nam brak prądu czy inne awarie. Mamy świetne mikrofony i cyfrową konsoletę, która pozwala na nagrywanie rozmów przez telefon, Skype’a czy Messengera i Whatsapp’a. W czasie pandemii i trybach nauki zdalnej to optymalne narzędzie. Będziemy je wykorzystywać również do transmisji z koncertów czy relacji z ważnych uroczystości.
Oczywiście podpisaliśmy wszelkie umowy dotyczące praw autorskich, zatem gramy i fajnie, i legalnie. Wkrótce będziemy prezentować to, co dzieje się w naszym studiu także w formie video. Będzie można nas zatem nie tylko usłyszeć, ale również zobaczyć. To rozwiązanie daje studentom możliwość kształcenia się w montażu obrazu.
Telewizja uniwersytecka będzie naszym kolejnym krokiem. W tej chwili wyposażamy studio i budujemy zespół.
Strona techniczna może być onieśmielająca dla osób, które nigdy nie były w studiu radiowym.
To zrozumiałe. Zadbaliśmy o to, aby sprzęt odpowiadał wysokim standardom, ale również nie był zbyt skomplikowany w obsłudze. Studio skonfigurowane zostało tak, by osoba początkująca mogła się czuć w nim w miarę pewnie. Dzięki ogromnej przychylności pana rektora i całego kolegium mogliśmy korzystać w tym zakresie z najlepszych rozwiązań technicznych i z pomocy najlepszych fachowców.
Samodzielne nagranie podcastu nie jest aż tak trudne, bo wiele rzeczy robi za studentów komputer. Daje się tę sytuacje porównać do robienia zdjęć – na początku ustawiamy aparat na tryb auto, dopiero później bawimy się ustawieniami manualnymi, aby uzyskać jak najlepszy efekt. Obsługa sprzętu i inne kwestie techniczne w żaden sposób nie blokują kreatywności studentów i nie przeszkadzają w realizacji ich pomysłów czy zdobywaniu kompetencji dziennikarskich. W ten sposób nie zrażamy nikogo na początku i sukcesywnie przygotowujemy do pracy w mediach. To komfortowa sytuacja. W większości przypadków, w redakcjach, do których studenci trafiają po zakończeniu nauki na uczelni, nikt nie ma czasu na szkolenie osób, które dopiero zaczynają karierę, tłumaczenie zasad warsztatowych czy obsługi sprzętu. Od razu trafiasz na głęboko wodę. Utrzymanie się na powierzchni nie oznacza jednak, że potrafisz pływać.
Obok radia działa również serwis internetowy.
Nie tyle obok, co równocześnie. To system naczyń połączonych i wzajemnie od siebie zależnych. Radio jest wpisane w portal internetowy: www.niusradio.pl, który jest integralną częścią naszego całego projektu medialnego. Wszystkie newsy, które emitowane są na antenie, pojawiają się także w wersji tekstowej.
Na portalu publikujemy wywiady, felietony, poszerzone informacje i galerie zdjęć. To platforma, która mieni się różnymi treściami. Nie brakuje oczywiście biblioteki multimediów, czyli wszystkich wyprodukowanych audycji i podcastów. Tych jest już kilkadziesiąt.
Co ważne, studenci przygotowując materiały uczą się zawodu, ale też kreują pozytywny wizerunek Uniwersytetu Szczecińskiego i wzmacniają jego markę. Przekonują, że warto studiować na naszej Uczelni, bo jest wysoki poziom nauczania, czy wiele ciekawych inicjatyw i rozwiązań prostudenckich. To kapitalna sprawa i wartość nie do przecenienia.
Jak wygląda praca w NiUS Radiu i sam zespół?
Oprócz mnie, studentami zajmuje się koordynatorka pracowni radiowej – Paulina Zaremba. To, co słyszycie Państwo na antenie, to także efekt jej ciężkiej pracy i zaangażowania. Prowadzi programy, wybiera muzykę, opracowuje ramówkę. To ona spotyka się z osobami, które chcą z nami współpracować, analizuje pomysły na audycje czy wywiady. Odpisuje na mejle, odbiera telefony.
Wprowadza studentów w świat radia, począwszy od wskazówek dotyczących pracy w studiu, realizacji tematu, i tego jak audycja powinna przebiegać. Tłumaczy, co wolno, a czego nie należy robić przed mikrofonem. Dzięki niej student wie, kogo warto zaprosić jako gościa, jak przeprowadzić interesującą rozmowę, i jak przygotować atrakcyjną informację. Pomaga w trakcie nagrań i objaśnia zasady funkcjonowania sprzętu reporterskiego i montażu.
Wszyscy, którzy przychodzą do NiUS Radia, mają komfort, bowiem od początku do końca pracują z nimi osoby kompetentne. Ich sukces jest naszym sukcesem. To osoby, które naprawdę świetnie sobie radzą i szybko się uczą.
Czy studenci mogą dostosowywać grafik pracy w radiu do planu zajęć na Uczelni?
Początkowo mieli do dyspozycji studio nawet przez cały dzień. Teraz, im więcej autorów i audycji, jest to trudniejsze. Dostosowujemy się jednak i jesteśmy elastyczni. Radio musi grać, ale studia są priorytetem.
Jakie treści tworzą studenci?
Ci, którzy do nas przychodzą, zazwyczaj mają skonkretyzowane pomysły albo propozycje na cykl audycji. Jeśli nie, to klarują się one w trakcie rozmów. Nasi studenci miewają niezwykłe pasje i umiejętności, ale czasem trzeba im powiedzieć wprost, w czym będą świetni. Doświadczenie i intuicja, jak dotąd, nas nie zawodzą. Jeśli ktoś jest kibicem, proponujemy mu działkę sportową. Jeśli ktoś nie wychodzi z kina, zajmuje się filmem i kinematografią. Gdy dostrzegamy kompetencje językowe i słyszymy świetną dykcję, proponujemy czytanie lub redagowanie wiadomości.
Jakie są przykładowe audycje?
Regularnie ukazuje się podcast „Piłka w Grze” autorstwa Filip Sejbuka, który zaczął współpracę z Radiem jako jeden z pierwszych i idzie mu ona bardzo sprawnie. Mamy popularnonaukową audycję „Naukowy statUS”, gdzie studenci rozmawiają o ciekawych wydarzeniach ze świata nauki. Swój program przygotowuje Tymoteusz Chrobok, który interesuje się problematyką społeczną i z powodzeniem prezentuje działające na Uniwersytecie Szczecińskim organizacje pozarządowe i wolontariuszy. Mamy świetną muzyczną propozycję, jaką jest audycja Błażeja Szymańskiego – „Wszystkie chwyty dozwolone”. Swój program ma Paulina Zaremba. Również ja przygotowuję autorski blok zatytułowany „K2. Rozmowy na szczycie”, w którym prowadzę wywiady z gośćmi, z którymi rozmowa mogłaby być kłopotliwa dla studenta, na przykład z przedstawicielami władz uczelni, wydziałów i instytutów. Dzięki niej także pracownicy naszego Uniwersytetu mogą usłyszeć np., jakie decyzje podejmuje kolegium rektorskie i co istotnego dzieje się w naszej Alma Mater. NiUS Radio, co jeszcze dotąd należycie nie wybrzmiało, ma bowiem nie tylko prezentować i promować Uczelnię na zewnątrz, ale usprawnić komunikację wewnętrzną. To medium, które daje pracownikom informacje z pierwszej ręki.
Tematy jednak nie są już zablokowane czy zajęte przez prowadzących?
Nie, nie traktujemy naszej ramówki w ten sposób. Budujemy zespół i zależy nam na możliwie szerokim i zaangażowanym zespole. Im więcej osób współpracuje, tym osiągamy ciekawsze efekty i tym więcej audycji mamy w ofercie.
Ci, którzy zaczęli swoją przygodę z radiem kilka tygodni temu, teraz pomagają w stawianiu pierwszych kroków tym, którzy dopiero przyszli. Ten system znakomicie się sprawdza. Zauważyłem, że część moich studentów prosi, by zostać po skończeniu zajęć, ponieważ chce podpatrywać i uczyć się od innych. Cały zespół wzajemnie się motywuje i sobie pomaga.
Warto podkreślić, że w naszym zespole są również wykładowcy. Swoje programy mają profesorowie US – Sławomir Franek i Adam Stecyk. Ufam również, że usłyszymy wkrótce na antenie NiUS Radia dziekana Wydziału Humanistycznego – Krzysztofa Nerlickiego. Tu naprawdę piszę się historia!
Czyli chętni mogą się wciąż zgłaszać?
Oczywiście. Wciąż uzupełniamy ramówkę o nowe audycje. Jest studentka, która chciałaby robić audycje o kosmosie, kolejna zaproponowała cykl o tarocie. Wkrótce usłyszcie podcast o literaturze i zagadkach historycznych. Będzie też audycja prowadzona przez panią psycholog. Są w planach kolejne programy słowno-muzyczne. Proszę zauważyć, że coraz częściej w naszym studiu pojawiają się gwiazdy.
Czy do zespołu NiUS Radia poszukuje Pan tylko studentów kierunków dziennikarskich?
Wprost przeciwnie. Studenci dziennikarstwa i komunikacji społecznej oraz dziennikarstwa i zarządzania mediami są w pewien sposób predystynowani i mają łatwiejszy start, ponieważ znają już co najmniej podstawy teoretyczne.
Najważniejsza są pasja i zaangażowanie, dlatego świetnie sprawdzają się w radiu studenci innych kierunków. Mamy dziennikarzy studiujących management instytucji publicznych i public relations, informatykę w biznesie, diagnostykę sportową czy nawet fizykę. Studiowany kierunek nie jest przeszkodą. Co ciekawe, już zgłaszają się do nas osoby, które chcą tworzyć radio Uniwersytetu Szczecińskiego, a studiują na innych uczelniach.
Czy studenci mogą pracować w radiu tylko jako dziennikarze?
To oczywiście podstawowa i najczęstsza rola. Chcemy mieć w zespole rasowych reporterów informacyjnych i dziennikarzy publicystycznych, ale też osoby, które prowadzą programy na żywo. To nie jest jednak zamknięta lista możliwości. Modelowym przykładem jest trio studentek, które razem opracowują cykliczną audycję. Ewelina Szymańska pisze felietony, Joanna Oleba czyta je na antenie, a Nadia Spitsyna ilustruje grafikami. Całość publikowana jest na naszym portalu. Dziewczyny nie tylko się uzupełniają, ale również wzajemnie dyscyplinują i motywują do pracy.
Niektórzy odnajdują w sobie talent, z którego wcześniej nie zdawali sobie sprawy. To przypadek Julii Pileckiej, która na moich zajęciach świetnie czytała teksty prasowe. Zaproponowałem jej przyjście do radia i spróbowanie swoich sił przed mikrofonem. Obawiała się tej konfrontacji, ale też bardzo chciała spróbować. Teraz czyta w NiUS Radiu wiadomości.
Niektórzy nie czują się pewnie przed mikrofonem.
Poszukujemy do zespołu różnych osób, również takich, które nie chcą występować na żywo na antenie albo nie mają ku temu predyspozycji głosowych. Warto przyjść i przekonać się choćby, jak wygląda praca w newsroomie. Doskonale wiem, kto ma za sobą ten etap, a kto go w swojej karierze pominął. Każdy, kto chciałby odnaleźć się w tym zawodzie, musi dobrze i szybko pisać. Musi umieć analizować sytuację i kojarzyć fakty; odróżniać to, co ważne, od tego, co mało istotne. Newsroom to dziennikarska szkoła życia. Nie wolno jej omijać szerokim łukiem.
Prowadzone są szkolenia?
Najczęściej pracujemy w małych grupach albo indywidualnie. Realizując zajęcia praktyczne, zapraszam studentów do studia radiowego, gdzie nagrywają ze sobą w parach rozmowy. Jeden uczestnik jest prowadzącym, a drugi gościem. Jest to zadanie warsztatowe, która ma sprawić, aby nie bali się mówić do mikrofonu i abyśmy mogli sprawdzić, jak poszczególne osoby radzą sobie w takiej konwersacji. Pytania dotyczą spraw codziennych – prowadzący pyta rozmówcę, czym się zajmuje, co robi poza studiami, czy ma jakieś pasje, jak mu się podoba na studiach. Nierzadko uczestnicy dopiero się poznają, ponieważ z powodu pandemii i nauki zdalnej, nie mieli okazji ze sobą zwyczajnie pobyć. Rozmowy, które grupa oceni jako najbardziej interesujące i najlepiej przeprowadzone pod względem warsztatowym można odsłuchać na stronie www.niusradio.pl w cyklu „Warsztat radiowy”.
Kolejnym krokiem będzie publikacja profesjonalnych analiz tych wywiadów – czy pytania były trafnie dobrane, czy można było zapytać o coś innego, jak się zachowywał prowadzący, w jakiej atmosferze przebiegała rozmowa. To niezwykle wartościowy materiał szkoleniowy, ale i zachęta dla tych, którzy boją się zrobić pierwszy krok. Wielu z nich, nieoczekiwanie dla nich samych, zadebiutowało na antenie.
Jakie problemy mają studenci, którzy chcieliby spróbować pracy w radiu?
Niektórzy bardzo chcą spróbować, ale się boją, czują nieśmiałość. Doskonale rozumiem te emocje, są naturalne. Gdy zapala się czerwona lampka w studiu może to być paraliżujące. W działalności NiUS Radia chodzi także o to, by młodzi ludzie się sprawdzili i sami zadecydowali, czy praca w rozgłośni jest tym, co chcieliby robić w przyszłości. Pamiętajmy, że dziennikarstwo, podobnie jak każdy inny zawód, jest po części rzemiosłem. Wszystkiego można się nauczyć, jeżeli się tego chce. Oczywiście, gdy masz w sobie gen radiowca, swoiste DNA i predyspozycje, przychodzi to zdecydowanie szybciej.
Chciałby Pan przekazać jakieś rady dla początkujących dziennikarzy radiowych?
Radio jest specyficznym medium: albo się je pokocha i nie można bez niego żyć albo jest to zawód miłosny. Skupmy się tylko na pierwszym przypadku: wpadasz po uszy i nie wyobrażasz sobie życia „pozaradiowego”. Żeby dawało satysfakcję trzeba cały czas pracować i się rozwijać. Myślę tu zarówno o operowaniu głosem, jak zdobywaniu innych kompetencji: poszerzaniu wiedzy, budowaniu bazy kontaktów itd. Tu nie można zatrzymać się na jakimś etapie. Jeśli nie robisz kroku do przodu, to znaczy, że się cofasz. Jesteś tak dobry, jak twoja ostatnia audycja czy wywiad. Jeśli robisz to, co lubisz i robisz to dobrze, będzie też w przyszłości niezły przelew.
Jakie są plany związane z radiem Uniwersytetu Szczecińskiego?
Niebawem wydamy aplikacje na smartfony z systemami Android oraz iOS, dzięki którym słuchanie radia będzie wygodniejsze. Zainstalujemy też w studiu kamery, a nagrywanie wywiadów w formie video będzie wstępem do otwarcia uniwersyteckiej telewizji.
Wcześniej, co chciałbym podkreślić, stworzyliśmy pracownię, w którym mamy 12 zindywidualizowanych stanowisk: laptopy z oprogramowaniem do obróbki dźwięku, grafiki i filmów. Sala jest do dyspozycji studentów i wykładowców.
Ciągle rozbudowujemy redakcję i mamy nowe pomysły. Naturalną konsekwencją będą zmiany w ramówce i poszerzanie bloku audycji autorskich i programów nadawanych na żywo. Ufam, że przy takim wsparciu, które otrzymujemy od władz rektorskich oraz całej społeczności Uniwersytetu Szczecińskiego, jeszcze nie raz, będziemy mieć dla Państwa dobre wiadomości. Zresztą już teraz w NiUS Radiu jest ich bardzo wiele.
Rozmawiał dr Krzysztof Flasiński
dr Konrad Wojtyła - pełnomocnik Rektora ds. utworzenia i zarządzania Centrum Edukacji Medialnej i Interaktywności. Literaturoznawca, wykładowca akademicki, dziennikarz, publicysta, krytyk literacki i poeta. Ukończył filologię polską z dziennikarstwem w Katedrze Komunikacji Językowej i Społecznej na Uniwersytecie Zielonogórskim. Doktorat obronił w Instytucie Literatury i Nowych Mediów Uniwersytetu Szczecińskiego. Od 1998 roku związany z Polskim Radiem. W 2015 roku został „Dziennikarzem Roku” Pomorza Zachodniego. Pomysłodawca i autor audycji „Radiobelfer, czyli lektury do matury” rekomendowanej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki jako pomoc edukacyjna. Program objęty patronatem Zachodniopomorskiego Kuratorium Oświaty otrzymał nagrodę KRRiTV za „Najlepszą Autopromocję Kultury i Edukacji w Publicznej Radiofonii”. Publikował w wielu pismach w kraju i za granicą. Wydał 9 książek. Wiceprezes Fundacji im. Sławomira Mrożka.
